Odszkodowanie za rozwiązanie stosunku pracy z powodu mobbingu
Możliwość dochodzenia roszczeń z tytułu mobbingu istnieje w polskim prawie od chwili, w której pojawiła się definicja mobbingu. Pracownik, który doznał mobbingu lub w konsekwencji rozwiązał umowę o pracę, może dochodzić od pracodawcy odszkodowania.
W dzisiejszej publikacji omówimy następujące kwestie:
- kto może starać się o odszkodowanie z tytułu mobbingu,
- rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika,
- rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika,
- wysokość odszkodowania za rozwiązanie stosunku pracy z tytułu mobbingu,
- zbieg podstaw do odszkodowania z tytułu rozwiązania stosunku pracy z powodu mobbingu.
Aby dobrze poznać zjawisko mobbingu, zachęcamy do zapoznania się z naszymi wcześniejszymi publikacjami:
① Jak rozpoznać mobbing: https://bit.ly/35TMYgE
② Obowiązek pracodawcy przeciwdziałania mobbingowi: https://bit.ly/339OrO4
③ Zadośćuczynienie z tytułu mobbingu: https://bit.ly/3ocbLCO
Kto może starać się o odszkodowanie z tytułu mobbingu
Pracownik, który doznał mobbingu albo na skutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, może dochodzić odszkodowania od pracodawcy. Wysokość odszkodowania nie może być niższa aniżeli minimalne wynagrodzenie za pracę.
7 września 2019 roku wszedł w życie przepis zgodnie, z którym pracownik może starać się o odszkodowanie również wtedy, kiedy nie rozwiązał umowy o pracę, lecz została mu wyrządzona krzywda. Może wystąpić z tym roszczeniem niezależnie od tego, czy stosunek pracy nadal trwa czy został rozwiązany.
Pracownik, który chce rozwiązać umowę o pracę, musi złożyć oświadczenie na piśmie wraz z podaniem mobbingu jako przyczyny tego działania. Jest to ochrona pracownika, który przez mobbing został niejako zmuszony do zrezygnowania z kontynuowania stosunku pracy.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika
Zgodnie z przepisami zawartymi w kodeksie pracy pracownik, który chce dochodzić odszkodowania z tytułu mobbingu musi dokonać rozwiązania umowy. Dlatego przyjmuje się, że w tym przypadku zastosowanie mają jednostronne czynności prawne, których celem jest zakończenie istnienia stosunku pracy. Jedną z nich jest właśnie rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika.
W tej sytuacji nie ma podstaw do tego, aby stosunek pracy rozwiązać w trybie porozumienia stron, bowiem jest to bezkonfliktowy sposób na zakończenie stosunku pracy i wynika z woli dwóch stron. Oczywiście taka sytuacja jest możliwa, ale tylko na etapie „dogadania” się pracownika z pracodawcą – nie jest to jednak tryb przewidziany do spraw związanych z mobbingiem.
Istnieją również wymogi formalne, które trzeba spełnić, aby rozwiązać stosunek pracy z powodu mobbingu:
- oświadczenie to musi mieć formę pisemną,
- należy również podać przyczynę mobbingu, co będzie uzasadniało rozwiązanie stosunku pracy.
Mobbing sam w sobie to zjawisko drastyczne, że przepis dotyczący mobbingu to przepis szczególny, który jest podstawą rozwiązania stosunku pracy. W sytuacji, kiedy pracownik chce rozwiązać umowę o pracę z tytułu mobbingu, musi wskazać mobbing jako przyczynę wypowiedzenia. Jest to odstępstwo od kodeksowej zasady, wedle której tylko pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika
Mobbingowanie pracownika przez pracodawcę, jak również niewywiązanie się z obowiązku przeciwdziałania mobbingowi może zostać uznane za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę. W sprawach o mobbing istotne znaczenie ma fakt podjęcia przez pracodawcę działań, które miały na celu zwalczanie mobbingu w pracy.
Jak wcześniej wspomnieliśmy, art. 943 § 4 jest przepisem szczególnym i jest samodzielną podstawą rozwiązania umowy przez pracownika. Jest to zatem odrębny tryb na rozwiązanie stosunku pracy, co oznacza, że pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeśli wskaże, że przyczyną tej czynności był mobbing i następnie będzie dochodził z tego tytułu odszkodowania. Jeśli pracownik rozwiąże umowę w oparciu właśnie o ten przepis, wówczas nie ogranicza go jednomiesięczny termin, tak jak w przypadku niezwłocznego rozwiązania umowy na podstawie art. 55 KP.
Wysokość odszkodowania za rozwiązanie stosunku pracy z tytułu mobbingu
Pracownik może dochodzić odszkodowania z tytułu mobbingu, które nie jest niższe aniżeli minimalne wynagrodzenie za pracę. Odszkodowanie ma charakter kompensacyjny, a jego celem jest wyrównanie szkody, jaka została poniesiona przez pracownika na skutek mobbingu. Ustawodawca nie wskazał maksymalnej wysokości odszkodowania z tytułu mobbingu, jednak pracownik musi wykazać szkodę. Pracownik będzie musiał wykazać także związek między bezprawnymi działaniami pracodawcy a powstaniem szkody. Również na pracowniku spoczywa ciężar udowodnienia okoliczności stosowania mobbingu wobec niego.
Zbieg podstaw do odszkodowania z tytułu rozwiązania stosunku pracy z powodu mobbingu
Pracownik może rozwiązać umowę o pracę na podstawie art. 55 § 1¹ KP, czyli gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Wówczas przysługuje mu odszkodowanie w wysokość wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Odszkodowanie z art. 55 § 1¹ KP ma na celu rekompensatę wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Z kolei odszkodowanie z art. art. 943 § 1 ma rekompensować szkodę, która powstała w wyniku mobbingu pracownika. Odszkodowania te są niezależne od siebie, gdyż inny jest ich tytuł. Dlatego, jeśli pracownik rozwiązuje umowę o pracę na podstawie art. 55 § 1¹ KP, ale jako przyczynę wskazuje mobbing, wówczas ma prawo do obydwu odszkodowań. Jeśli jednak rozwiąże umowę na podstawie art. 943 § 4, wówczas jest uprawniony wyłącznie do odszkodowania, które zostało uregulowane w tym przepisie.
Jeśli nie wiesz czy działania współpracowników bądź przełożonych to mobbing, skontaktuj się z Centrum Prawa Pracy. W kancelarii zatrudniamy psychologa, który również bierze udział w każdej sprawie. Nasi specjaliści ocenią zebrane dowody, przedstawią możliwości podjęcia działań i powiedzą Ci, o jakie odszkodowanie możesz się starać.