Zakaz konkurencji

Zakaz konkurencji może dotyczyć m.in. pracowników, przedsiębiorców, członków zarządu spółki, zleceniobiorcy, a zleceniodawcą, zakaz konkurencji w umowach biznesowych, agencyjnych.

Umowa o zakazie konkurencji

Umowę o zakazie konkurencji reguluje Kodeks Pracy. Zawierana jest na czas trwania stosunku pracy. Ustanie stosunku pracy powoduje jej wygaśnięcie. Może być nieodpłatna lub przewidywać dla pracownika świadczenie pieniężne. Zawiera ją pracownik z pracodawcą, który zobowiązuje się w niej do tego, że:

• nie podejmie działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy
• nie będzie świadczyć pracy dla podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy w ramach stosunku pracy lub w innej formie np.w ramach umowy zlecenia.

Forma umowy o zakazie konkurencji

Umowę o zakazie konkurencji musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Można ją zawrzeć:

• na czas trwania stosunku pracy, lub 
• na czas określony po rozwiązaniu umowy o pracę.

Oprócz zakresu czasowego, określa się w niej zakres przedmiotowy oraz terytorialny zakazu konkurencji.

W razie niezachowania formy pisemnej oraz we wszelkich zmianach w umówię bez dochowania tego trybu, zakaz konkurencji nie obowiązuje. 

Zakaz konkurencji w trakcie stosunku pracy

Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy może być zawarta z każdym pracownikiem.

Pracodawca może uzależnić zawarcie umowy o pracę  od zawarcia umowy o zakazie konkurencji, jak również wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi, który odmówił zawarcia umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy.

Odpowiedzialność pracownika

Pracownik ponosi odpowiedzialność względem pracodawcy za nieumyślne wyrządzenie pracodawcy szkody na zasadach określonych w prawie pracy. Roszczenie pracodawcy przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym dowiedział się o szkodzie, jednak nie później niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia.

W przypadku winy umyślnej, która stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, pracownik ponosi pełną odpowiedzialność odszkodowawczą wobec pracodawcy.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta jedynie z takim pracownikiem, który posiada dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

W umowie określa się okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. Były pracodawca może także zastrzec w umowie dodatkowe zabezpieczenie w postaci kar umownych.

Odszkodowanie za zakaz konkurencji 

W przypadku, gdy umowa nie zawiera określenia wysokości odszkodowania albo przewiduje odszkodowanie niższe niż ustawowe, byłemu pracownikowi należy się świadczenie określone w Kodeksie pracy. Wynosi ono nie mniej niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacone jednorazowo albo w  ratach.

Odpowiedzialność wobec byłego pracodawcy

Po ustaniu stosunku pracy, były pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną byłemu pracodawcy, jeżeli naruszył umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Rozciąga się ona zarówno na straty poniesione przez byłego pracodawcę, jak i na utracone przez niego korzyści.

Spory o odszkodowanie za naruszenie zakazu konkurencji rozpoznają sądy pracy.