Zakaz konkurencji
Zakaz konkurencji może dotyczyć m.in. pracowników, przedsiębiorców, członków zarządu spółki, zleceniobiorcy, a zleceniodawcą, zakaz konkurencji w umowach biznesowych, agencyjnych.
Umowa o zakazie konkurencji
Umowę o zakazie konkurencji reguluje Kodeks Pracy. Zawierana jest na czas trwania stosunku pracy. Ustanie stosunku pracy powoduje jej wygaśnięcie. Może być nieodpłatna lub przewidywać dla pracownika świadczenie pieniężne. Zawiera ją pracownik z pracodawcą, który zobowiązuje się w niej do tego, że:
- nie podejmie działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy
- nie będzie świadczyć pracy dla podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy w ramach stosunku pracy lub w innej formie np.w ramach umowy zlecenia.
Forma umowy o zakazie konkurencji
Umowę o zakazie konkurencji musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Można ją zawrzeć:
- na czas trwania stosunku pracy, lub
- na czas określony po rozwiązaniu umowy o pracę.
Oprócz zakresu czasowego, określa się w niej zakres przedmiotowy oraz terytorialny zakazu konkurencji.
W razie niezachowania formy pisemnej oraz we wszelkich zmianach w umówię bez dochowania tego trybu, zakaz konkurencji nie obowiązuje.
Zakaz konkurencji w trakcie stosunku pracy
Umowa o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy może być zawarta z każdym pracownikiem.
Pracodawca może uzależnić zawarcie umowy o pracę od zawarcia umowy o zakazie konkurencji, jak również wypowiedzieć umowę o pracę pracownikowi, który odmówił zawarcia umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy.
Odpowiedzialność pracownika
Pracownik ponosi odpowiedzialność względem pracodawcy za nieumyślne wyrządzenie pracodawcy szkody na zasadach określonych w prawie pracy. Roszczenie pracodawcy przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym dowiedział się o szkodzie, jednak nie później niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia.
W przypadku winy umyślnej, która stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, pracownik ponosi pełną odpowiedzialność odszkodowawczą wobec pracodawcy.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta jedynie z takim pracownikiem, który posiada dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.
W umowie określa się okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy. Były pracodawca może także zastrzec w umowie dodatkowe zabezpieczenie w postaci kar umownych.
Odszkodowanie za zakaz konkurencji
W przypadku, gdy umowa nie zawiera określenia wysokości odszkodowania albo przewiduje odszkodowanie niższe niż ustawowe, byłemu pracownikowi należy się świadczenie określone w Kodeksie pracy. Wynosi ono nie mniej niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacone jednorazowo albo w ratach.
Odpowiedzialność wobec byłego pracodawcy
Po ustaniu stosunku pracy, były pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną byłemu pracodawcy, jeżeli naruszył umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Rozciąga się ona zarówno na straty poniesione przez byłego pracodawcę, jak i na utracone przez niego korzyści.
Spory o odszkodowanie za naruszenie zakazu konkurencji rozpoznają sądy pracy.