Szybki kontakt
  • Telefon:+48 601 358 232Opens in your application

Kontakt: 530 500 290

Image Alt

Centrum Prawa Pracy

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Zakaz konkurencji po ustaniu zatrudnienia to drugi obok zakazu konkurencji podczas trwania stosunku pracy, rodzaj zakazu dotyczący konkurencyjnej działalności pracownika. 

Działalność konkurencyjna to pojęcie niejednoznaczne. Ustawodawca nie stworzył legalnej definicji tego pojęcia, jednak ukształtowało się spójne pojęcie tego rodzaju działalności. Działalność konkurencyjna jest działalnością pracownika, która przejawia się identycznym zakresem przedmiotowym, tym samym kręgiem odbiorców. Dodatkowo częściowo pokrywa się z zakresem działalności pracodawcy.

W pierwszej części wpisu o zakazie konkurencji omówiliśmy pierwszy rodzaj zakazu konkurencji: Zakaz konkurencji w czasie trwania stosunku pracy

W dzisiejszej publikacji omawiamy następujące kwestie:

  • forma umowy i zakres podmiotowy,
  • termin,
  • zakres przedmiotowy umowy o zakazie konkurencji,
  • termin zakończenia umowy o zakazie konkurencji,
  • odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy,
  • odpowiedzialność pracownika (kara umowna). 

 

Forma umowy oraz zakres podmiotowy

W zakresie, który został określony w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności, która byłaby konkurencyjna dla działalności pracodawcy. Również w przypadku zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy występuje wymóg odrębnego sformułowania zakazu konkurencji. Zakaz konkurencji, który pojawił się w umowie o pracę nie jest elementem tej umowy, jednak nie skutkuje to nieważnością umowy o zakazie konkurencji.

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia musi mieć formę pisemną, inaczej będzie nieważna. Zakres podmiotowy w zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ogranicza się do tych pracowników, którzy mają dostęp do szczególnie istotnych informacji, których ujawnienie mogłoby skutkować szkodą dla pracodawcy. 

 

Termin

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia to umowa terminowa, jednak okres obowiązywania tej umowy nie wiąże się z okresem trwania stosunku pracy. Wiąże się bowiem z okresem po jej ustaniu. Zakaz konkurencji, który obejmuje okres po ustaniu stosunku pracy jest aktualny w momencie, w którym pomiędzy stronami nie istnieje już stosunek pracy. Zakaz konkurencji ma na celu ograniczenie byłemu pracownikowi możliwości ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa. Przyjmuje się, że długość trwania zakazu konkurencji po ustaniu zatrudnienia powinna wiązać się z okresem zakazu zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, tj. maksymalnie 3 lat od ustania stosunku pracy. 

Jeśli w umowie o zakazie konkurencji nie określono terminu końcowego, wówczas umowa jest nieważna. W praktyce najczęściej te umowy zawiera się na okres 1 roku od zakończenia stosunku pracy.

 

Zakres przedmiotowy umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Przedmiot działalności konkurencyjnej wiąże się z tajemnicą przedsiębiorstwa. Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej może dotyczyć przedmiotu działalności, która jest faktycznie prowadzona przez pracodawcę, a także działalności zaplanowanej. Może dotyczyć też dóbr i usług o charakterze zastępczym. Interesom przedsiębiorcy może zatem zagrażać np. podjęcie przez pracownika produkcji dóbr, które są podobne do tych oferowanych przez pracodawcę. Również działalność konkurencyjna musi dotyczyć tego samego kręgu odbiorców. Zakres zakazu konkurencji nie może wykraczać poza przedmiot działalności pracodawcy.Należy także wskazać zakres terytorialny, który nie powinien wykraczać poza terytorium zarówno prowadzonej, jak i zaplanowanej działalności pracodawcy. 

Przy ocenie konkurencyjnego charakteru należy porównać przedmioty działalności, rodzaje przedmiotowej działalności, kręgu odbiorców, a także obszaru terytorialnego. Brak określenia zakazu konkurencji skutkuje nieważnością umowy o zakazie konkurencji. 

 

Termin zakończenia umowy

Zakaz konkurencji, który dotyczy umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy przestaje obowiązywać w wyznaczonym terminie zakończenia tej umowy. Zakończenie umowy może nastąpić:

  • z upływem czasu, na jaki umowa została zawarta,
  • po ustaleniu stron odnośnie wcześniejszego ustania umowy,
  • gdy strony zastrzegą w umowie możliwość jednostronnego odstąpienia od umowy,
  • z powodu śmierci pracownika,
  • z powodu przejęcia pracownika przez innego pracodawcę,
  • na mocy porozumienia stron – wymaga formy pisemnej.

 

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Sposób wypłaty odszkodowania zależy od uzgodnień stron. Najczęściej można spotkać się z wypłacaniem odszkodowania w miesięcznych ratach w terminach, które obowiązują u danego pracodawcy. W przypadku wystąpienia sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Należy też podkreślić, że naruszenie przez byłego pracownika umowy o zakazie konkurencji upoważnia byłego pracodawcę do wstrzymania wypłacania rat odszkodowania.

 

Odpowiedzialność pracownika – kara umowna

Jeśli pracownik naruszył zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy i działania te wyrządziły pracodawcy szkodę, wówczas może on dochodzić od swojego byłego pracownika odszkodowania na podstawie przepisów KC. Pracownik musi naprawić szkodę, która jest wynikiem niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania w pełnej wysokości. 

Pracownik ponosi odpowiedzialność za naruszenie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jeśli łącznie zostaną spełnione poniższe przesłanki:

  • niewykonanie bądź nienależyte wykonanie obowiązków, które wynikają z umowy,
  • wina byłego pracownika (zarówno umyślna jak i nieumyślna),
  • powstanie szkody po stronie pracodawcy,
  • związek przyczynowy między niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zakazu a szkodą, która została poniesiona przez pracodawcę. 

Dochodzenie odszkodowania przez pracodawcę może być kłopotliwe, ponieważ to na nim spoczywa ciężar dowodu, a udowodnienie faktu poniesienia szkody i jej wysokości może nie być proste. Dlatego też w wielu umowach o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia można spotkać się z zastrzeżeniem kary umownej. 

Kara umowna obowiązuje wtedy, kiedy została zastrzeżona w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Pracownik nie może zostać zwolniony z obowiązku zapłaty tej kary bez zgody pracodawcy. Pracownik może żądać zmniejszenia kary umownej po wykazaniu, że zobowiązanie powstrzymania się od działalności konkurencyjnej nastąpiło w dużej części, a kara jest za wysoka w stosunku do szkody poniesionej przez pracodawcę. 

 

Jeśli jesteś pracownikiem i zdaniem pracodawcy musisz zapłacić karę umowną za naruszenia umowy, skontaktuj się z Centrum Prawa Pracy. Nasi specjaliści mają bardzo duże doświadczenie w kwestiach związanych z zakazem konkurencji, więc wykorzystają zarówno wiedzę jak i doświadczenie, aby Ci pomóc. 

 

Umów się na konsultacje w Centrum Prawa Pracy